Kijken, lezen en de moed erin - Olga Majeau
In het Mauritshuis hangt De opvoeding van Maria, een schilderij uit 1656 van Michaelina Wautier. Maria staat in het midden van het beeld. Ze zal een jaar of negen zijn. Het licht valt op haar gezicht, haar witte gewaad, de over haar arm gedrapeerde, goddelijk blauwe doek, en het boek dat opengeslagen in haar rechterhand ligt. Dat zal met terugwerkende kracht een bijbel zijn, het Oude Testament dan wel, of een ander boek, al was in Maria’s tijd de boekdrukkunst natuurlijk nog lang niet uitgevonden. De schilder heeft Maria naar haar eigen tijd geprojecteerd.
[caption id="attachment_12932" align="alignleft" width="392"]
De opvoeding van Maria - Michaelina Wautier, 1656, Mauritshuis[/caption]
Het meisje kijkt op naar haar moeder Anna, alsof ze haar wil vragen of ze het zo goed doet, dat lezen, of het wel klopt wat ze daarnet hardop voorlas. (Of misschien heeft ze er niet zo’n zin meer in, dat kan die blik ook betekenen.)
Anna knikt haar bemoedigend toe. ‘Toe maar, meiske.’ Haar ene hand rust liefdevol op Maria’s rechterschouder, met de andere pakt ze haar dochters linkerarm zachtjes vast om die met zachte dwang terug te leiden naar haar boek. ‘Lees maar door, Maria,’ zal ze hebben gezegd, ‘dit behoeft discipline. Lees, en jouw wereld wordt groter. Vergaar kennis, en je leven wordt rijker.’
Joachim en Anna gaven hun dochter een cadeau, want hoeveel meisjes lazen er in die tijd nou eenmaal? Joachim, links achter Maria, kijkt devoot omhoog en dankt de hemel dat ze op late leeftijd nog een kind hebben gekregen. Zijn wijsvinger wijst losjes omlaag naar zijn dochter, of, specifieker gezegd, naar het blauw dat zij draagt. Maria wachtte een heilige taak, alleen wisten ze dat hier nog niet, want Gabriël was nog niet langsgeweest.
Michaelina Wautier zal veel voldoening hebben beleefd aan het centraal stellen van Maria. Ze was zelf een vrouw wier schilderijen veelal aan mannen werden toegeschreven. Zelfs haar naam was een afgeleide van een mannennaam. Bij dit historiestuk gaf ze echter duidelijk aan dat het door háár bedacht en gemaakt was. Michaelina wist dat je als vrouw net zo goed kon excelleren. Kijk goed om je heen, Maria, is wat ze gedacht zal hebben. Lees. Verwonder je. En houd moed. Die zal je later nodig hebben.
Zo stond ik daar een tijdje een betekenis bij elkaar te kijken. Kunst kan een uitstekende inspiratiebron zijn voor een schrijver. Niet zelden krijgen schrijvers inspiratie bij een kunstwerk voor een boekpersonage. Een verhaal doemt ineens op als je de tijd neemt om ergens lang naar te kijken en je er dingen bij af te vragen. Daarna - Anna wist dat al - is het een kwestie van discipline: zitten en schrijven. Je moet meters maken om ergens goed in te worden en een eigen signatuur te krijgen. Schrijven draait net als schilderen om kijken, lezen en je blijven verwonderen. En vaak ook om falen, opnieuw proberen en de moed erin houden.
Olga Majeau
Olga Majeau is docente en geeft onder andere de specialisatie Familieverhalen.
Ga terug naar het overzicht van alle blogs